Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego we współpracy z Centrum Cywilizacji Azji Wschodniej Uniwersytetu SWPS w ramach cyklu czwartkowych spotkań o Azji Wschodniej "Azjatyckie dylematy" zapraszają na spotkanie dyskusyjne:
Chiny: kontrowersje wokół zmian systemu władzy
Problemy przedstawi:
Dr hab. Józef Pawłowski – Katedra Sinologii UW
Moderator: prof. dr hab. Krzysztof Gawlikowski – Uniwersytet SWPS
28 czerwca 2018 r. (czwartek), godz. 18.00
Debata jest na żywo transmitowana w Internecie na stronie Biblioteki
Spotkanie odbędzie się w Sali Konferencyjnej
Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy, ul. Koszykowa 26/28, gmach im. St. Kierbedziów.
Zachodnie elity polityczne i media/środowiska opiniotwórcze przyjęły bardzo krytycznie zlikwidowanie w Chinach systemu dwu pięcioletnich kadencji prezydenta, a zarazem szefa partii. Potraktowano to generalnie jako umacnianie dożywotnich dyktatorskich rządów prezydenta Xi Jinpinga. Interpretowano to jako oddalanie się od ideałów rządów prawa opartych na poszanowaniu konstytucji i choćby śladowo zbliżających się do wzorów demokratycznych.
Sprawa jest niepomiernie bardziej skomplikowana. System władzy ograniczonej dwiema kadencjami prezydenta, a zazwyczaj także premiera, wiązał się z tzw. „kolektywnym kierownictwem”, czyli w praktyce nieustannymi walkami klik politycznych w kierownictwie centralnym o utrzymanie bądź poszerzanie władzy oraz różne dobra. Rozwój gospodarki rynkowej doprowadził z kolei do szybkiego wzrostu liczby chińskich miliarderów, liczonych w dolarach. Przybywa czterech nowych co tydzień, podczas gdy w USA jest ich 571, w Chinach jest ich aż 819 (a w Hongkongu jest ich 67, na Tajwanie 31 i w Singapurze 21). Dziś Pekin jest miastem, gdzie zamieszkuje ich najwięcej w świecie! A wielkie pieniądze dają też wielką władzę, a często jeszcze większy apetyt na nią. Coraz częściej to nie miliarder prosi o coś ministra, lecz minister – miliardera! A jeszcze większe wpływy maja oni nieraz w swoich prowincjach. Pamiętać zaś trzeba, że w Chinach, mimo oficjalnie deklarowanej centralizacji władzy, w praktyce władze terenowe od prowincji aż po powiat i gminy mają bardzo szeroki zakres autonomii.
W ostatnich latach anarchiczny chaos się pogłębiał, a państwo – słabło. Nierówności majątkowe szybko rosły osiągając poziom latynoamerykański, a służby publiczne wciąż były niedorozwinięte. Poprawa losu dużej części społeczeństwa, w tym coraz liczniejszej klasy średniej, wymaga umocnienia władz centralnych. Rywalizacja potężnych grup interesu w łonie partii i wokół niej coraz bardziej zagrażała i stabilności systemu władzy i przyszłości programu reform. Zjawiska te także wymagają skutecznych działań. Pytanie: na ile prezydentowi Xi Jinpingowi się to uda?
Chiny od lat deklarują, że odrzucają zachodni model demokracji liberalnej, jako dla nich niepraktyczny i przy którym nie dałoby się osiągać tak wysokiego tempa rozwoju. A dodajmy, że jest on wyraźnie sprzeczny z chińskimi tradycjami politycznymi i wartościami powszechnie tam przyjmowanymi, zaś tendencje narodowe wyraźnie przybierają w Chinach na sile. Deklarowano tam od lat znacznie bardziej zgodną z rodzimymi tradycjami „demokrację konsultatywną”, na Zachodzie zaś często określa się system chiński jako autorytaryzm pragmatyczny. A jak wszyscy widzą, coraz więcej krajów ogranicza lub odrzuca system demokracji liberalnej jako wygodny głównie dla wąskich warstw elit. Chiny nie są więc osamotnione. Pojawiły się nawet głosy uczonych, jak prof. David Runcinam z Cambrdge, że prezydent Donald Trump próbuje przenosić wzory chińskie do USA! Trudno dziś powiedzieć, w jakim kierunku świat będzie się rozwijał, widać już jedynie, że dotychczasowe kierunki są coraz szerzej kwestionowane i tracą poparcie społeczne, nawet w naszej starej Europie!
Te skomplikowane sprawy przedstawi dr hab. Józef Pawłowski z Katedry Sinologii na Uniwersytecie Warszawskim, który od wielu lat zajmuje się w różnych aspektach problemami państwa chińskiego, zarówno jako badacz/naukowiec jak i praktyk.
Prof. dr hab. Krzysztof Gawlikowski
Kierownik Katedry Studiów Azjatyckich
Uniwersytet SWPS
